Egzekucja kontaktów, czyli jak skutecznie zmusić rodzica do wydawania dziecka
Co można zrobić w sytuacji, gdy rodzice są po rozwodzie i doszło do uregulowania kontaktów z dzieckiem w drodze orzeczenia sądu lub ugody i jeden z rodziców utrudnia lub uniemożliwia wykonanie kontaktów.
Utrudnianie wykonywania kontaktów może przybrać następujące formy:
- Rodzic, u którego dziecko przebywa odmawia lub utrudnia kontakt uprawnionemu rodzicowi
- Rodzic wykonujący kontakty w sposób nieprawidłowy
- W przypadku zakazu kontaktu, rodzic nie stosuje się do orzeczonego zakazu
W 2011 r. dokonano zmiany przepisów dotyczących egzekucji kontaktów z dzieckiem osób uprawnionych i wprowadzono możliwość nałożenia, na osobę utrudniającą/uniemożliwiającą kontakty, sankcji pieniężnej za utrudnianianie kontaktów z dzieckiem za każde naruszenie już w postanowieniu ustalającym te kontakty.
Egzekucja kontaktów z dzieckiem zostały uregulowane w przepisach art. 59815 – 59822 kodeksu postępowania cywilnego.
Wprowadzone postępowanie w zakresie egzekucji kontaktów z dzieckiem składa się z dwóch etapów:
- Zagrożenie nakazania zapłaty sumy pieniężnej
- Nakazanie zapłaty sumy wcześniej zagrożonej
Aby podjąć postępowania w sprawie egzekucji kontaktów z dzieckiem wymagany jest wniosek uprawnionego. Sąd nie może wszcząć takiego postępowania z urzędu, o czym mówi poniższy przepis:
Art. 59818
- 1. W sprawach wykonywania kontaktów z dzieckiem art. 570 nie stosuje się. Wniosku wymaga także wydanie każdego kolejnego postanowienia, o którym mowa w poprzedzających przepisach niniejszego oddziału.
- 2. Przed wydaniem postanowień, o których mowa w oddziale niniejszym, sąd wysłucha uczestników postępowania.
Sądem właściwym do rozpatrywania wniosku o egzekucję kontaktów z dzieckiem jest sąd opiekuńczy – sąd rejonowy właściwy dla miejsca pobytu dziecka.
Na wydane przez sąd postanowienie uczestnikowi przysługuje zażalenia. Ponadto przed wydaniem postanowień na każdym etapie obligatoryjne jest wysłuchanie uczestników postępowania.
Pierwszy etap: zagrożenie nakazaniem zapłaty
Pierwszy etap egzekucji kontaktów z dzieckiem polega na stwierdzeniu przez sąd, iż doszło do naruszenia obowiązków w przedmiocie kontaktów, a także na zagrożeniu nakazania zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej na rzecz drugiego z rodziców dziecka. Sąd przy wydaniu postanowienia o zagrożeniu nakazania zapłaty sumy pieniężnej bierze pod uwagę sytuację majątkową naruszającego kontakty.
Wniosek do sądu może złożyć uprawniony do kontaktów, jeżeli kontakty z dzieckiem są utrudniane albo rodzic sprawujący pieczę nad dzieckiem, jeżeli rodzić uprawniony do kontaktów nie wywiązuje się ze swoich obowiązków.
Podczas składania wniosku o egzekucję kontaktów należy wykazać, iż istnieją uzasadnione obawy naruszenia obowiązków wynikających z postanowienia o kontaktach. Sąd podczas dokonywania oceny czy istnieje wykazana we wniosku obawa, będzie patrzył na dotychczasową postawę i zachowanie rodziców. Ponadto sąd może posłużyć się wywiadami kuratora dotyczących realizacji dotychczasowych kontaktów z dzieckiem.
Pierwszy etap egzekucji kontaktów ma charakter prewencyjny. Zagrożenie zapłaty określonej sumy pieniędzy powinno mobilizować osobę, na którą zagrożenie zostało nałożone, do przestrzegania ustalonych reguł kontaktów.
Drugi etap: nakazanie zapłaty
Jeżeli osoba, na którą nałożono zagrożenie nakazania zapłaty, w dalszym ciągu nie stosuje się do orzeczenia sądu w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, drugi rodzic będący tą sytuacją pokrzywdzony może wystąpić do sądu z wnioskiem o nakazanie zapłaty na jego rzecz uprzednio orzeczonej sumy pieniężnej.
Podczas postępowania sąd ustala ile razy doszło do naruszenia w zakresie realizacji kontaktów i nakazuje zapłatę określonej kwoty, stanowiącej iloczyn naruszeń i kwoty wskazanej w postanowieniu o zagrożeniu ukaraniem.
Sąd wydając postanowienie o nakazaniu zapłaty należnej sumy, w wyjątkowych wypadkach, z uwagi na zmianę okoliczności może zmienić wysokość należnej sumy. Do wypadków uzasadniających zmianę kwoty można zaliczyć m.in. utratę pracy przez rodzica zobowiązanego, przejście na rentę oraz pozbawienie wolności.
Orzeczenie sądu po uprawomocnieniu nie wymaga uzyskania klauzuli wykonalności. Oznacza to, że kiedy postanowienie o nakazaniu zapłaty stanie się prawomocne, będzie stanowić podstawę do wszczęcia egzekucji komorniczej.
Zwrot wydatków poniesionych w związku z przygotowaniem do kontaktów
Oprócz nakazania zapłaty sumy pieniężnej, osoba uprawniona do kontaktu może domagać się zwrotu uzasadnionych wydatków poniesionych w związku z przygotowaniem kontaktów, do których nie doszło wskutek naruszenia obowiązków przez osobę, pod której pieczą pozostaje dziecko. Jako przykład wydatków ponoszonych celem przygotowania kontaktów można podać koszt dojazdu do miejsca zamieszkania dziecka, czy miejsca, w którym odbywają się kontakty.
Do poniesionych kosztów można doliczyć koszty związane bezpośrednio ze spotkaniem np. bilety wstępu.
Na postanowienie sądu w tym zakresie przysługuje zażalenie. Natomiast prawomocne postanowienie stanowi tytuł wykonawczy, który uprawnia do egzekucji bez konieczności ubiegania się o klauzulę wykonalności.
Kwestie proceduralne
Egzekucja postanowienia o kontaktach z dzieckiem wszczynana jest na wniosek. Pismo należy skierować do sądu rodzinnego – sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka.
Zgodnie z treścią art. 23 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wniosek o zagrożenie nakazania zapłaty określonej sumy pieniędzy oraz wniosek o nakaz zapłaty określonej sumy pieniędzy podlega opłacie sądowej w wysokości 100 zł.
Do wniosku należy dołączyć odpis orzeczenia regulującego kwestę kontaktów albo ugody zawartej przed sądem lub mediatorem.
Podsumowanie
Jeżeli jeden z rodziców utrudnia spotkania z dzieckiem należy podjąć niezwłoczne działania umożliwiające drugiemu rodzicowi spotkania z dzieckiem. Bowiem przepisy przewidują możliwość skutecznej ochrony przysługujących rodzicom praw. Ochronie praw przysługujących rodzicom dziecka służy właśnie egzekucja postanowienia o kontaktach z dzieckiem.
Jeżeli znalazłeś się w podobnej sytuacji i myślisz o rozpoczęciu procesu, który zapewni by kontakty z dziećmi były realizowane prawidłowo, zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią. Adwokat od spraw rodzinnych przeprowadzi Cię przez cały proces, wyjaśniając szczegółowo każdy etap postępowania.