Pozew o alimenty – jak go napisać?

Problem ze skutecznym wyegzekwowaniem należnych alimentów od zobowiązanego rodzica jest powszechnie obecny w dzisiejszych realiach. Jeżeli jeden z rodziców nie może w żaden sposób uzyskać alimentów przysługujących dziecku, to jedynym skutecznym rozwiązaniem może okazać się droga sądowa. Wystąpienie z powództwem nierzadko okazuje się zasadne również w sytuacji, gdy co prawda rodzic dobrowolnie płaci alimenty, lecz nie wystarczają one na zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb dziecka bądź przekazywane są nieregularnie. Jak skutecznie wejść na drogę sądową i prawidłowo sporządzić pozew o alimenty? Wszystkie niezbędne informacje zostały zawarte w poniższym artykule.

Czym są alimenty na dziecko i kto jest do nich zobowiązany?

Kwestię alimentów na dziecko reguluje Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy, zgodnie z którym obowiązek alimentacyjny należy rozumieć jako zobowiązanie krewnych w linii prostej oraz rodzeństwa do dostarczania środków utrzymania i wychowania (art.128 KRO). W praktyce najczęściej przysługują one od rodziców na rzecz dzieci, a dokładniej od ojca bądź matki. Zasądzenie alimentów w żaden sposób nie jest uzależnione od relacji łączących rodziców dziecka. Ustanowienie obowiązku alimentacyjnego możliwe jest zarówno wobec osób, które pozostawały w związku małżeńskim bądź nadal w nim pozostają, jak i wobec osób, które żyły ze sobą w związku nieformalnym.

Rodzic ma obowiązek łożyć na dziecko tak długo, aż będzie ono zdolne samodzielnie się utrzymać, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania (art. 133 § 1 KRO). Tym samym należy zauważyć, że zgodnie z obowiązującymi przepisami osiągnięcie przez dziecko pełnoletniości nie jest równoznaczne z wygaśnięciem obowiązku alimentacyjnego. Wiek uprawnionego zasadniczo nie ma wpływu na istnienie uprawnienia do otrzymywania świadczeń alimentacyjnych. Istotne natomiast okazują się takie okoliczności jak choroby przewlekłe czy niepełnosprawność bądź kontynuacja kształcenia się przez dziecko, które mogą czasowo lub permanentnie wykluczyć możliwość jego samodzielnego utrzymania się. Z art. 133 § 1 KRO wynika również, że w sytuacji, gdy dziecko dysponuje majątkiem dostarczającym dochód, rodzic nie będzie zobowiązany do świadczeń alimentacyjnych. Takimi aktywami dziecko może władać choćby po przyjęciu spadku bądź otrzymaniu darowizny.  Często będą to różnorodne nieruchomości, które przykładowo powinny zostać przeznaczone na wynajem i tym sposobem stać się źródłem przychodu.

Podkreślić należy, że polskie prawo dopuszcza możliwość uchylenia się od świadczeń alimentacyjnych, jednak wyłącznie względem dziecka pełnoletniego. Treść art. 133 § 3 KRO wskazuje, że takie zwolnienie jest dopuszczalne, gdy obciążenie rodzica przedmiotowymi świadczeniami jest połączone z nadmiernym dla niego uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Odwołując się do pierwszej przesłanki wskazanej w tym przepisie należy wskazać, że będzie tu chodzić o sytuację gdy możliwości zarobkowe rodzica w połączeniu z koniecznością uiszczania alimentów mogłoby stanowić zagrożenie dla zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych zobowiązanego. W każdym jednostkowym przypadku konieczna jest analiza dochodów uzyskiwanych przez zobowiązanego i ocena, czy przy takich środkach comiesięczne uiszczanie alimentów w danej wysokości może realnie zagrozić jego egzystencji.

Biorąc zaś w rozważanie przesłankę niedokładania starań do możliwości samodzielnego utrzymania się trzeba uznać, że przykładowo mogłaby być to sytuacja, w której dziecko realnie wyedukowane i odpowiednio już przygotowane do podjęcia pracy zarobkowej pracy tej nie rozpoczyna, a zamiast tego kontynuuje naukę, uporczywie i celowo ją zaniedbując oraz przedłużając.

Wysokość alimentów – co na nią wpływa?

Prawo nie reguluje jednolitej wysokości alimentów. Kwestia zasądzenia odpowiedniego zakresu świadczeń alimentacyjnych należy do sądu, który uzależnia ją od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego ( art. 135 § 1 KRO). Bez wątpienia sąd określając wysokość alimentów bierze pod uwagę takie czynniki jak miejsce zamieszkania, koszty utrzymania zobowiązanego, jego stan zdrowia oraz jego sytuację finansową. Trzeba podkreślić, że pod pojęciem „możliwości zarobkowych i majątkowych” rozumieć należy nie rzeczywiście otrzymywane dochody przez zobowiązanego, lecz potencjalne zarobki, które mógłby pozyskiwać zważywszy na jego wykształcenie, nabyte doświadczenie oraz stan zdrowia psychicznego i fizycznego. Orzecznictwo sądowe kształtuje się w tym przedmiocie jednolicie na co wskazał w jednym ze swoich wyroków Sąd Najwyższy stwierdzając, iż „ W utrwalonej judykaturze Sądu Najwyższego możliwości te należy oceniać nie tylko jako zarobki i dochody rzeczywiście uzyskiwane, lecz zarobki i dochody, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności, stosownie do swych sił umysłowych i fizycznych.” (wyrok z dnia 22 czerwca 2007 r., II UK 229/06, LEX).

Należy również pamiętać o możliwości zmiany wysokości świadczeń alimentacyjnych (art.138 KRO). W związku z tym, że zakres przedmiotowego świadczenia zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego, to rozszerzenie bądź zawężenie tego zakresu będzie uzależnione od zmieniających się okoliczności wpływających na interpretowanie tych przesłanek w każdym jednostkowym stanie faktycznym. Rodzic zobowiązany do płacenia alimentów ma prawo domagać się ich obniżenia ze względu na pogorszenie swojej sytuacji materialnej. Najczęstszą przyczyną zmniejszenia się możliwości finansowych zobowiązanego jest utrata pracy, pogorszenie stanu zdrowia i związane tym koszty leczenia czy powstanie obowiązku alimentacyjnego wobec kolejnych osób. Również malejące usprawiedliwione potrzeby dziecka, związane przykładowo ze zmianą placówki edukacyjnej na tańszą czy rezygnacją z pewnych zajęć dodatkowych mogą usprawiedliwiać obniżenie alimentów.

Z drugiej strony osoba, na rzecz której zasądzono świadczenia alimentacyjne, może wytoczyć powództwo o podwyższenie alimentów, jeżeli jej sytuacja życiowa zmieniła się tak, że dotychczasowa wysokość świadczeń od zobowiązanego jest niewystarczająca. Podobnie jak wyżej wspomniano w odniesieniu do zobowiązanego, tak tutaj zmiana uzasadniona może być niewystępującymi wcześniej kosztami leczenia związanymi z zachorowaniem uprawnionego czy jego decyzją o kontynuowaniu edukacji za granicą, co oczywiście generuje znaczne wydatki. Również istotny wzrost dochodów rodzica czy otrzymanie przez niego drogą spadku bądź darowizny znacznego majątku będzie mieć znaczenie przy określaniu nowego zakresu świadczeń alimentacyjnych.

Powództwo o zmianę alimentów wnosi się do sądu, w którym pozwany (dziecko bądź zobowiązany rodzic) ma miejsce zamieszkania. Wartością przedmiotu sporu w tym przypadku będzie różnica pomiędzy dotychczasową wysokością miesięcznych alimentów, a dochodzoną wysokością takiej raty w skali roku.

Pozew o alimenty

Poniżej przedstawiamy zasady i wymogi sporządzania pozwu o alimenty.

Sądem właściwym w tego rodzaju sprawie jest sąd rejonowy. Wybór sądu należy do powoda. Pozew o alimenty można wnieść do sądu rejonowego według miejsca zamieszkania powoda, czyli dziecka (reprezentowanego przez swojego przedstawiciela ustawowego) lub zgodnie z miejscem zamieszkania pozwanego. Jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania w kraju, powództwo należy wytoczyć wyłącznie według miejsca zamieszkania powoda. W pozwie należy określić sąd rejonowy, jego siedzibę i wydział, w którym sprawa będzie się toczyć

2. Wskazanie powoda i pozwanego.

Powód – czyli osoba, która występuje z powództwem o zasądzenia alimentów. Jest nim zawsze dziecko, na rzecz którego alimenty zostaną zasądzone. Jednakże reprezentować je będzie przedstawiciel ustawowy, którego należy wymienić w pozwie jako osobę reprezentującą powoda i przedstawić jego adres zamieszkania.

Pozwany – czyli osoba zobowiązana do świadczeń alimentacyjnych. W pozwie trzeba podać jego dane personalne.

3. Sporządzanie treści wniosku

Obligatoryjnie należy wskazać kwotę alimentów, której powód się domaga, jak i termin ich płatności przez pozwanego. Pozostałe kwestie, o które chce wnioskować powód leżą w gestii jego uznania. Zasadne z perspektywy umocnienia swojego stanowiska może okazać się na przykład wnioskowanie o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka na okoliczność zakresu usprawiedliwionych potrzeb dziecka, a także możliwości majątkowych i zarobkowych stron.

4. Uzasadnienie pozwu

Jest to najistotniejsza część pozwu o alimenty. W uzasadnieniu należy udowodnić, że pozwany uchyla się od dobrowolnego wypełniania obowiązku alimentacyjnego. Konieczne jest wykazanie potrzeb dziecka i jak najdokładniejsze określenie wydatków ponoszonych na rzecz zaspokojenia tych potrzeb, które łącznie składają się na miesięczne koszty utrzymania uprawnionego. Wyszczególnić tu można zwłaszcza wydatki związane z edukacją, wyżywieniem, kosztami opieki medycznej, drobnymi przyjemnościami, zajęciami oraz kursami dodatkowymi uwarunkowanymi upodobaniami dziecka i rozwijające jego zdolności. Należy również wziąć pod uwagę opłaty związane z utrzymaniem nieruchomości w której zamieszkuje dziecko.

W uzasadnieniu trzeba również wskazać od kiedy wpłaty stały się nieregularne, czy też od kiedy pozwany przestał dobrowolnie uiszczać alimenty. Im bardziej szczegółowo uda się przedstawić oraz wiarygodnie udowodnić sytuację majątkową zobowiązanego, tym większe są szanse na orzeczenie obowiązku alimentacyjnego w żądanym przez powoda zakresie. Uzasadnione może być także przedstawienie przez rodzica, występującego z żądaniem o alimenty w charakterze przedstawiciela ustawowego dziecka, własnej sytuacji ekonomicznej. Taka osoba może wskazać, że nie jest w stanie samodzielnie utrzymać dziecka ze względu na niskie dochody, czy też brak pracy, problemy o podłożu emocjonalnym i fizycznym. Trzeba pamiętać, że każdy argument musi być poparty odpowiednim dowodem.

5. Pamiętaj o załącznikach.

Dokumenty, na które powołamy się w pozwie muszą zostać wymienione w spisie załączników. Ponadto należy dołączyć odpis pozwu dla strony powanej oraz kserokopię wszystkich załączników. Wśród dokumentów, które stanowią dowody istotne z punktu widzenia żądania określenia obowiązku alimentacyjnego bądź zmiany jego zakresu  należy wskazać na:

-odpis skrócony aktu urodzenia dziecka,

-odpis skrócony aktu małżeństwa (jeśli rodzice uprawnionego byli bądź pozostają małżeństwem),

-odpis wyroku rozwodowego, w którym ustalono wysokość świadczeń alimentacyjnych czy innego orzeczenia, w którym te świadczenia zostały zasądzone (w przypadku żądania zmiany zakresu świadczeń alimentacyjnych),

-dokumenty potwierdzające sytuację majątkową i zarobkową stron – zaświadczenia o wynagrodzeniu za pracę czy innych dochodach, czy faktury potwierdzające miesięczne koszty miesięcznego utrzymania dziecka.

6. Nie zapomnij o podpisaniu pozwu i opatrzeniu go datą.

7. Co do zasady wniesienie pozwu wymaga uiszczenia odpowiedniej opłaty. W przypadku jednak strony dochodzącej roszczeń alimentacyjnych, mającej status uprawnionego, jest ona zwolniona z ponoszenia kosztów sądowych ( art. 96 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). Z kolei wniesienie pozwu przez zobowiązanego do płacenia alimentów będzie wymagało od niego odpowiedniego obliczenia w/w opłaty, która jest opłatą stosunkową, uzależnioną od wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia.

8. Okres przedawnienia dla roszczeń o świadczenia alimentacyjne, zgodnie z art. 118 Kodeksu Cywilnego wynosi 3 lata.

Sporządzenie pozwu o alimenty nie jest zadaniem łatwym. Jeżeli zależy Ci na profesjonalnie przygotowanym piśmie procesowym i dodatkowo potrzebujesz w tej kwestii porady prawnej zapraszamy do naszej kancelarii. Uzyskasz merytoryczne wsparcie i pomoc w określeniu wysokości obowiązku alimentacyjnego, który należy się Twojemu dziecku. Nasi prawnicy sprawnie przeprowadzą Cię przez cały proces zapewniając kompleksową obsługę prawną na każdym etapie.