Przysposobienie dziecka żony, a obowiązek alimentacyjny biologicznego ojca
Jednym z trudniejszych zagadnień z zakresu prawa rodzinnego jest bez wątpienia instytucja przysposobienia dziecka. W ramach analizy przepisów regulujących przysposobienie, często pojawia się pytanie dotyczące tego, czy przysposobienie syna bądź córki żony wpływa na obowiązek alimentacyjny biologicznego ojca. Spróbujmy przyjrzeć się bliżej tej kwestii.
Rodzaje przysposobienia dziecka
Dokonując analizy zagadnień związanych z przysposobieniem i obowiązkiem alimentacyjnym, warto krótko omówić rodzaje przysposobienia. Obowiązujący w Polsce porządek prawny wyróżnia przysposobienie:
- pełne;
- niepełne;
- całkowite.
Przysposobienie pełne charakteryzuje się powstaniem między przysposabiającym, a przysposobionym stosunku, który jest niemal tożsamy ze stosunkiem, jaki łączy rodziców z ich biologicznymi dziećmi. Oznacza to, że dziecko zostaje “wyłączone” z rodziny naturalnej, przy jednoczesnym włączeniu dziecka do nowej rodziny. W przypadku przysposobienia pełnego dochodzi do całkowitej utraty więzi rodziców naturalnych z dzieckiem. Wraz z dokonaniem przysposobienia pełnego możliwe staje się sporządzenie nowego aktu urodzenia dziecka, a także zmiana jego imienia.
Przysposobienie niepełne wywołuje skutki wyłącznie w ramach stosunku między dzieckiem, a przysposabiającym, nie prowadząc do powstania jakichkolwiek konsekwencji dla stosunków dziecka z osobami będącymi krewnymi przysposabiającego. Obowiązek alimentacyjny, który powstaje w momencie przysposobienia niepełnego dotyczy wyłącznie przysposobionego i jego zstępnych, a także przysposabiającego. Przedmiotowy obowiązek nie rozciąga się na krewnych przysposabiającego. Przysposobienie niepełne oznacza, że dziecko jest członkiem niejako dwóch rodzin: rodziny pochodzenia oraz rodziny, która zdecydowała się na przysposobienie. W związku z tym nie jest możliwe sporządzenie nowego aktu urodzenia dziecka.
Przysposobienie całkowite określane jest również jako anonimowe. To najszersza forma przysposobienia, które prowadzi do nierozerwalnego powiązania dziecka z nową rodziną. Na tej drodze dziecko zyskuje nową tożsamość, jego więzi z rodziną biologiczną zostają całkowicie zerwane, zaś przez nową rodzinę, zgodnie z obowiązującym prawem, dziecko jest traktowane tak, jakby było jej dzieckiem biologicznym.
Skutki przysposobienia dziecka żony dla obowiązku alimentacyjnego biologicznego ojca
Kiedy orzeczenie o przysposobieniu uprawomocni się, dochodzi do obciążenia obowiązkiem alimentacyjnym “nowych” rodziców. W związku z tym biologiczny ojciec nie musi występować do sądu o to, aby nałożone na niego alimenty zostały uchylone. Jeśli po przysposobieniu świadczenie alimentacyjne będzie nadal pobierane od biologicznego ojca dziecka, stan taki należy ocenić jako niezgodny z obowiązującymi przepisami. Przekazywane na tej drodze środki pieniężne stanowią świadczenie nienależne. Nie znosi to jednak prawa ubiegania się o uregulowanie zaległych alimentów, jeśli do powstania takich zaległości doszło. Biologiczny ojciec dziecka jest zobligowany do uiszczenia świadczeń, które powstały w okresie, gdy ciążył na nim obowiązek alimentacyjny i w związku z tym może toczyć się wobec niego postępowanie egzekucyjne.
Przysposobienie dziecka rodzi szereg skutków prawnych. Przede wszystkim ma znaczący wpływ na obowiązek alimentacyjny względem przysposobionego i niewątpliwie stanowi instytucję o niebagatelnym znaczeniu dla dalszych relacji rodzinnych między dzieckiem, a jego rodziną pochodzenia.