Alimenty – jak ustalić odpowiednią wysokość świadczenia alimentacyjnego na rzecz małoletniego?
Dziecko ma prawo do świadczeń alimentacyjnych, jeżeli nie może się samo utrzymać i jeżeli dochody z jego majątku nie pozwalają na jego utrzymanie i wychowanie (art. 133 §1 k.r.o.) Oczywiście w praktyce dzieci nie są w stanie samodzielnie łożyć na swoje potrzeby. Wyjątkowo rzadko dziecko ma majątek o rozmiarach wystarczających na jego utrzymanie i wychowanie. Alimenty najczęściej są nieodzowne. Ponieważ jednak ich zasądzenie wymaga wskazania odpowiedniej kwoty w pozwie (art. 1261 §1 k.p.c.) – warto zapoznać się z zasadami jej obliczania, o których poniżej.
Kryteria obliczania wysokości alimentów
Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego (art. 135 §1 k.r.o.). Jako że zastanawiamy się nad wysokością alimentów na rzecz małoletniego, interesować nas będą: usprawiedliwione potrzeby dziecka (jako uprawnionego na podstawie art. 133 §1 k.r.o.) oraz zarobkowe i majątkowe możliwości rodzica (jako zobowiązanego na podstawie art. 133 §1 k.r.o.).
Usprawiedliwione potrzeby dziecka – podstawa do dalszych obliczeń
Kodeks celowo używa nieprecyzyjnego sformułowania. Chodzi o możliwość dostosowania wysokości odpowiednich świadczeń do indywidualnych potrzeb dziecka, których nie jest ono w stanie zaspokoić. Niemniej, można powiedzieć, że „usprawiedliwione” są te potrzeby dziecka, które są dla jego utrzymania i wychowania niezbędne. Jakie są więc niezbędne potrzeby dziecka?
Zasadniczo niezbędnym jest zapewnienie dziecku mieszkania, wyżywienia, odpowiedniego poziomu higieny, a także jego leczenie i profilaktyka zdrowotna. Są to jednak potrzeby absolutnie konieczne, a zakres usprawiedliwionych potrzeb jest znacznie szerszy. Obejmuje on także potrzeby edukacyjne (również przekraczające podstawowe obowiązki szkolne, zatem na przykład: kursy językowe, warsztaty, czy też zajęcia pozaszkolne, podczas których dziecko może rozwijać swoje talenty i pasje) oraz wypoczynek dziecka (wyjazdy na wakacje, kolonie).
Wreszcie, w przypadku alimentów na rzecz dzieci, obowiązuje zasada „równej stopy życiowej”, co znaczy, że rodzic powinien zapewnić dziecku taki poziom zaspokojenia potrzeb, na jakim zaspokaja własne potrzeby. Wspomagając się przykładem: ojciec zobowiązany do płacenia alimentów na swoje dziecko powinien zapewnić mu wakacje w takim standardzie,
na jaki sam może liczyć, nie zaś wysyłać je na skromny wyjazd za rogatki miasta, samemu wypoczywając w kurorcie za granicą.
Wszystkie uzasadnione potrzeby dziecka musimy wskazać w spisie kosztów jego utrzymania, który możemy sporządzić wyliczając kolejne potrzeby i komentując je odpowiednią kwotą. Pamiętajmy przy tym, że w postępowaniu będziemy musieli wykazać podane koszty, dlatego należy to zrobić rzetelnie; skrupulatność pomoże także w oddaleniu ewentualnych zarzutów zobowiązanego do płacenia rodzica, który najprawdopodobniej będzie usiłował obalić nasze twierdzenia.
Możliwości majątkowe i zarobkowe rodzica – górna granica alimentów
Górną granicą wysokości świadczeń są możliwości majątkowe i zarobkowe rodzica zobowiązanego do ich płacenia. Przez możliwości majątkowe rozumieć trzeba zwyczajnie wysokość majątku zobowiązanego rodzina, zaś możliwości zarobkowe to szanse na osiągnięcie określonego dochodu. Niewykluczone, że koszty utrzymania dziecka, zwierające jego uzasadnione potrzeby, będą większe niż to, na rzeczywiście co stać zobowiązanego.
Jeśli zatem zostaliśmy pozwani w sprawie o alimenty, będziemy musieli sporządzić rzetelny wykaz składników naszego majątku, do których wliczają się nie tylko pieniądze na rachunku, lecz także składniki, takiej jak nieruchomości, ruchomości (jak choćby samochód), akcje na giełdzie, wierzytelności (nasze należności od osób trzecich) i inne. Postępowanie będzie od nas wymagało przedstawienia dowodów na twierdzenia co do majątku, a strona przeciwna zapewne postara się o zakwestionowanie ich wysokości, dlatego sporządźmy wykaz nie tylko uczciwie, lecz i szczegółowo.
Możliwości zarobkowe nie są tak jednoznaczne jak wykaz środków na koncie bankowym czy akt własności mieszkania. Przy ustalaniu ich wysokości bierze się pod uwagę między innymi: wykształcenie zobowiązanego, jego stan zdrowia, a nawet wskaźnik bezrobocia, co w sumie ma prowadzić do określenia jakie dochody mógłby uzyskiwać zobowiązany w swojej sytuacji życiowej. Bardzo możliwe, że możliwości majątkowe okażą się niższe niż możliwości zarobkowe (będzie tak wtedy, gdy rodzic zobowiązany do płacenia alimentów wprawdzie mógłby zarabiać więcej, lecz nie stara się o to), a wtedy sąd będzie mógł zasądzić alimenty wyższe niż możliwości majątkowe zobowiązanego.
Przykład: Zobowiązany pobiera skromny zasiłek, lecz mógłby zatrudnić się w niedotkniętym bezrobociem regionie, a więc jego możliwości zarobkowe są wysokie. Chociaż możliwości majątkowe nie są w jego przypadku wysokie, to sąd może orzec alimenty wyższe, dlatego że wysokie są możliwości zarobkowe pozwanego rodzica.
Ostateczna kwota
Biorąc pod uwagę przedstawione kryteria, sąd ocenia potrzeby dziecka i zestawia z nimi możliwości zobowiązanego rodzica, jeżeli potrzeby przekraczają możliwości rodzica – sąd przyzna alimenty do granic tych możliwości, lecz nie większe. Tak samo, jeśli potrzeby dziecka nie są tak duże, jak majątek i możliwości zarobkowe zobowiązanego, to nie zostaną zasądzone alimenty wyższe od uzasadnionych potrzeb dziecka. Czytelna staje się ogromna rola dobrze sporządzonych wykazów, o których była mowa, dalsze trudności dowodowe mogą także stanowić wyzwanie, dlatego w naszej Kancelarii oferujemy profesjonalne prowadzenie sprawy o alimenty, gwarantując pomoc na każdym kroku.
Przykładowe koszty utrzymania, zawierające uzasadnione potrzeby dziecka
(Każdy rodzaj potrzeb powinien zawierać wykaz tego co się na nie składa)
1) Artykuły spożywcze, żywność (specjalistyczna dieta),
(np.:)
Mięso i wędliny
Nabiał i sery
Napoje
[…]
2) Odzież i obuwie
(np.:)
Buty
Bielizna
Kurtki
Czapki, szaliki, rękawiczki
[…]
3) Gospodarstwo domowe:
(np.:)
Czynsz
Woda
Abonament RTV i Internet
[…]
4) Leczenie
(np.:)
Dentysta
Prywatne wizyty lekarskie
Leki
5) Edukacja
(np.:)
Podręczniki i zeszyty
Pomoce naukowe
Plecaki, piórniki i przybory
Zajęcia dodatkowe
[…]
6) Higiena
(np.:)
Szampony
Pasta do zębów
Żele po prysznic
[…]
7) Wydatki osobiste
(np.:)
Hobby
Gry i zabawki
Kino
Kieszonkowe
Fryzjer
[…]
8) Wydatki okolicznościowe
(np.:)
Wakacje
Prezenty świąteczne
Rower, komputer, konsola
[…]